In dit onderzoek zal het verdedigingsbelang als uitgangspunt worden genomen en afgezet worden tegen de andere belangen. Hiertoe is de volgende probleemstelling geformuleerd: “Zijn de aanpassingen van het Wetboek van Strafvordering ingevolge de “Wet herziening regels processtukken strafzaken”, waarbij de rechtspositie van de verdachte bij de samenstelling en de toegankelijkheid van de processtukken worden gewijzigd, in overeenstemming met de minimumeisen van het recht op informatie zoals vastgelegd in artikel 6 lid 3 sub b EVRM en de daarop van toepassing zijnde Straatburgse jurisprudentie?”

Om deze probleemstelling te beantwoorden zijn de volgende deelvragen geformuleerd:

1. Wat is een processtuk in het Nederlandse strafproces?
2. Welke wijzigingen heeft de Wet Processtukken tot gevolg voor de rechtspositie van de verdachte bij het samenstellen en de toegankelijkheid van de processtukken in het Nederlandse strafproces?
3. Welke minimumeisen aan het recht op informatie in strafzaken volgen uit artikel 6 lid 3 sub b EVRM en de relevante Straatburgse jurisprudentie?
4. Voldoet de nieuwe Wet Processtukken met betrekking tot het recht op informatie, zoals verwoord in artikel 6 lid 3 sub b EVRM, aan het eerlijk proces uit het EVRM? Zo nee, welke aanbevelingen kunnen dan worden gedaan?

Worden de (proces)stukken in het strafproces voor de verdachte toegankelijker?

De rechterlijke toetsing ter zake van het permanent niet-voegen van relevante stukken in het dossier

• een precisering van de verbaliseringsplicht;
• een versterking van de rechtspositie van de verdachte bij de samenstelling van de processtukken;
• een wettelijke verankering van de verantwoordelijkheid van de officier van justitie voor de samenstelling van het procesdossier tijdens het opsporingsonderzoek;
• een omschrijving in de wet van het begrip processtukken en;
• de introductie van de bevoegdheid om bepaalde informatie buiten de processtukken te laten en de verstrekking van afschriften te beperken, indien gewichtige belangen daartoe nopen.

Wet herziening regels betreffende de processtukken in strafzaken

Strijd om stukken: de Wet processtukken

Papieren processtukken naast digitale stukken

De rechter-commissaris wijst in zijn beschikking op de volgende passage uit de Memorie van Toelichting bij het wetsvoorstel Wet digitale processtukken in strafvordering (34 090, nr. 3):

“Niet uitgesloten is dat een verdachte of diens raadsman de voorkeur geeft aan verstrekking van afschriften van processtukken in papieren vorm. Een redelijke wetsuitleg brengt met zich mee dat, in de gevallen waarin de verdachte of diens raadsman op grond van de artikelen 32 of 51 Sv. verzoekt om verstrekken van afschriften in papieren vorm, een dergelijk verzoek wordt gehonoreerd.”

Vervolgens oordeelt de rechter-commissaris:

“Onmiskenbaar is er in de strafrechtspleging een vergaande digitalisering in gang gezet. Ook het wetsvoorstel van de Wet digitale processtukken in strafvordering gaat niet uit van een vervanging maar nevenschikking van papieren en digitale processtukken (..). Uit de Memorie van Toelicghting blijkt dat de wetgever meent dat een redelijke wetsuitleg meebrengt dat ook in de toekomstige gedigitaliseerde situatie een verzoek om papieren stukken moet worden gehonoreerd.
Dat wil niet zeggen dat aan een dergelijk verzoek geen eisen moeten worden gesteld. In elk geval mag van de verdediging enige redelijke motivering worden verlangd.”

Motivering verzoek advocaat

Met betrekking tot de motivering van het verzoek van de advocaat, oordeelt de rechter-commissaris:

“Hij heef t toegelicht dat zijn werkwijze in de voorbereiding – wat daarvan gelet op de onstuitbare naderende digitalisering ook zij – nu eenmaal is gebaseerd op de verwerking van papieren kopieen. Daarbij merkt de rechter-commissaris op dat het niet redelijk is om de administratieve last op de schouders van de raadsman te leggen. “De conclusie is dat de raadsman een papieren kopie van het zaakdossier Lion Star/Kenniswerkers moet worden verstrekt.”