Sepot 01 – ten onrechte als verdachte aangemerkt

Een sepot 01 wordt zelden afgegeven. Alleen wanneer de betrokkene echt ten onrechte als verdachte is aangemerkt, bestaat er aanleiding voor de officier van justitie om de strafzaak te seponeren.

Verdachte – redelijk vermoeden van schuld

In artikel 27 van het Wetboek van Strafvordering is vastgelegd dat iemand slechts als verdachte kan worden aangemerkt indien het vermoeden van schuld steunt op specifieke feiten of omstandigheden van het geval, en dit vermoeden bovendien naar objectieve maatstaven gemeten redelijk is.

Gevallen sepot 01

Er zijn twee situaties denkbaar dat het Openbaar Ministerie tot een sepot van de strafzaak zou moeten komen met sepotcode 01:

1. De eerste betreft de situatie waarin (al dan niet achteraf) moet worden geconstateerd dat er op het moment waarop de betrokkene als verdachte werd aangemerkt, daartoe onvoldoende gronden aanwezig waren.
2. De tweede situatie is die waarin de betrokkene aanvankelijk op goede gronden werd aangemerkt als verdachte, maar waarin achteraf wordt vastgesteld dat die gronden niet langer de verdenking rechtvaardigen. In deze situatie komt door nader onderzoek de verdenking geheel te vervallen (zie Achtergrond, onder II.).

Sepot 02 wijzigen in sepot 01

Regelmatig krijgen wij de vraag of het mogelijk is om een sepot 02 te wijzigen in een sepot 01. Het antwoord op die vraag is “ja”, maar dit of dit gaat lukken is wel afhankelijk van de omstandigheden van het geval. Het moet voor u echt een principiële kwestie zijn. Het kost vaak veel tijd, geduld en geld om dit te bereiken. Er zijn verschillende manieren om een sepot 01 te verkrijgen:

• Brief aan de officier van justitie waarin gemotiveerd wordt uitgelegd waarom het een sepot 01 zou moeten worden

U kunt als gewezen verdachte bij de (hoofd)officier van justitie schriftelijk een klacht indienen over een onjuist gebruik van de sepotcode.  Zo’n brief wordt volgens de Aanwijzing gebruik sepotgronden behandeld volgens de algemene klachtenregeling van hoofdstuk 9 van de Algemene wet bestuursrecht (Awb). Dat houdt onder meer in dat het principe van hoor en wederhoor geldt en dat de klacht wordt behandeld door een persoon die niet betrokken is geweest bij de gedraging waarop de klacht betrekking heeft.

• Klacht indienen bij Nationale ombudsman (zie o.a. rapport Nationale ombudsman 2008/278 en 2011/036)

Een gewezen verdachte kan ook een klacht indienen bij de Nationale ombudsman. Ook die toetst of op grond van de hierboven genoemde criteria aanleiding bestaat om alsnog een sepot 01 toe te passen. Het probleem is echter dat de Nationale ombudsman in een rapport enkel een aanbeveling geeft aan de overheid. Het OM is dan nog niet echt verplicht dit aan te passen, hoewel de officier in beginsel wel zal luisteren naar de ombudsman.

• Klaagschriftprocedure 12 Sv. starten tegen sepot waarbij wordt geklaagd over het uitblijven van een vervolging

Op grond van artikel 12 Sv. kan de gewezen verdachte klagen bij het gerechtshof over het sepot met code 01. Gevraagd wordt dan om de officier van justitie alsnog te bevelen om hem te veroordelen. Een verdachte kan hierbij gebaat zijn wanneer hij in plaats van een sepot 02 een vrijspraak van een rechter wenst. Toch betekent ook een vrijspraak niets anders dan dat er onvoldoende wettig en overtuigend bewijs bestaat om de verdachte te veroordelen. Bovendien neemt u als verdachte ook een behoorlijk risico wanneer u uw eigen vervolging gaat eisen via een klaagschriftprocedure ex artikel 12 Sv.

Belang sepot 01

Het belang van een gewezen verdachte om door te vechten voor een sepot 01 is gelegen in het feit dat een sepot 01 niet in de justitiële documentatie wordt geregistreerd, terwijl dat bij een sepot 02 wel het geval is.

“Als het feit wordt geseponeerd op de grond dat de betrokkene ten onrechte is aangemerkt als verdachte of op de grond dat sprake is van een rechtmatige geweldsaanwending door een (politie)ambtenaar, wordt het feit als geheel verwijderd uit het documentatieregister.”
(zie Aanwijzing gebruik sepotgronden)