Verontschuldigbare termijnoverschrijding instellen hoger beroep

Wanneer is er sprake van verontschuldigbare termijnoverschrijding bij het instellen van hoger beroep? In het algemeen wordt strikt de hand gehouden aan termijnen voor het instellen van rechtsmiddelen (HR 4 februari 2014, ECLI:NL:HR:2014:231, NJ 2014/108.). In uitzonderingsgevallen wordt evenwel aanvaard dat de termijnoverschrijding verontschuldigbaar is:

1. Het eerste uitzonderingsgeval betreft het geval waarin voor het verstrijken van de beroepstermijn onjuiste ambtelijke informatie is verstrekt waardoor bij de verdachte de gerechtvaardigde verwachting is gewekt dat de beroepstermijn pas op een later moment aanvangt of verstrijkt. (Vgl. HR 8 oktober 2019, ECLI:NL:HR:2019:1553)
2. Het tweede geval betreft situaties waarin de verdachte de Nederlandse taal niet of onvoldoende beheerst en hem (bijvoorbeeld) geen schriftelijke vertaling van de verstekmededeling in een voor hem begrijpelijke taal is verstrekt. (Vgl. HR 8 oktober 2019, ECLI:NL:HR:2019:1534.
3. Het derde geval betreft situaties waarin het geestelijk en/of lichamelijk functioneren van de verdachte ertoe heeft geleid dat niet tijdig hoger beroep is ingesteld.

Voorbeelden van verschoonbare termijnoverschrijding vanwege geestelijk of lichamelijk functioneren zijn:

• door psychose niet in staat of hoger beroep ingesteld diende te worden (HR 12 juni 2001, ECLI:NL:HR:2001:AB2064, NJ 2001/696 m.nt. De Hullu.)
• de betekenis van de uitgereikte inleidende dagvaarding niet tot de verdachte is doorgedrongen ten gevolge van een hem niet toe te rekenen geestesgesteldheid’  (HR 7 april 1998, ECLI:NL:HR:1998:AB9757, NJ 1998/577.)
• depressieve stoornis (HR 15 maart 2011, ECLI:NL:HR:2011:BP2429, NJ 2011/136)
• een zeer ernstige vorm van uitgezaaide keelkanker, met opname in een ziekhenhuis en chemokuur (HR 21 december 2021, ECLI:NL:HR:2021:1943, NJ 2022/24.

Niet voldoende was:

• dat de verdachte in een moeilijke periode zat (niet ondersteund door verklaring psycholoog), zie ECLI:NL:PHR:2023:1233