De proeftijd die de rechter aan een voorwaardelijke straf koppelt, is meestal 2 jaren.

Maximum proeftijd

Het wettelijk maximum is echter op 3 jaar gesteld en op maximaal 10 jaren indien er ernstig rekening gehouden moet worden dat de veroordeelde wederom een misdrijf zal plegen dat gericht is tegen of gevaar zal veroorzaken voor de onaantastbaarheid van het lichaam van een of meer personen of een misdrijf dat de gezondheid of het welzijn van een of meer dieren benadeelt (art. 14b lid 2 en 3 Sr.).

Gaat het echter om enkel de algemene voorwaarde, of als bijzondere voorwaarde de storting van een waarborgsom of storting van een geldbedrag in het Schadefonds Geweldsmisdrijven, dan bedraagt de proeftijd maximaal 2 jaren. 

In het jeugdstrafrecht is de maximale proeftijd gesteld op 2 jaren (art. 77y Sr.)

Wetsgeschiedenis proeftijd

Indien het gaat om feiten die zijn gepleegd voor de wetswijziging van de Wet van 26 november 2009, Stb 2009, 525 (Kammerstukken II, 2008 - 2009, 30511, nr. 10), die op 1 april 2010 in werking is getreden, mag de proeftijd niet meer dan twee jaren bedragen. 

Aanvang proeftijd

De proeftijd begint feitelijk te lopen op de vijftiende dag na de uitspraak van de rechter, mist het vonnis of arrest onherroepelijk is, of in het geval dat betekening vereist is, op de vijftiende dag na betekening.

De veroordeelde moet nog wel eerst formeel in kennis worden gesteld van de uitspraak. Hierbij dienen drie momenten te worden onderscheiden:

1. Indien de verdachte ter terechtzitting aanwezig is geweest en de uitspraak in diens aanwezigheid is gedaan, kan er meteen een mededeling voorwaardelijke straf worden gedaan. Artikel 366a Sv. bepaalt dat in geval van artikel 14a, 38v, of 77x Sv.,  aan de verdachte aanstonds na de uitspraak op de terechtzitting een mededeling in persoon kan worden uitgereikt.

   In deze situatie vangt de proeftijd aan op de vijftiende dag na uitspraak

2. Deze mededeling wordt op grond van artikel 366a lid 2 enkel per post aan de veroordeelde verzonden indien hij niet op de zitting aanwezig was maar wel op de hoogte was van de datum en het tijdstip van de zitting, indien

   a. aan de verdachte aan wie de dagvaarding of aan wie de oproeping voor de nadere terechtzitting na schorsing van het onderzoek voor onbepaalde tijd, in persoon is betekend,
   b. aan de verdachte die op de terechtzitting of op de nadere terechtzitting aanwezig is geweest,
   c. indien zich anderszins een omstandigheid heeft voorgedaan waaruit voortvloeit dat de dag van de terechtzitting dan wel die van de nadere terechtzitting de verdachte tevoren bekend was.

   In deze situatie vangt de proeftijd aan op de vijftiende dag na uitspraak

3. Indien de veroordeelde niet bekend was met de zitting en hij ook niet aanwezig was met de datum en het tijdstip van de uitspraak, dan zal de mededeling ex artikel 366a Sv. aan de veroordeelde moeten worden betekend. In deze situatie vangt de proeftijd aan op de vijftiende dag na betekening van de mededeling.

Inhoud mededeling 366a Sv.

De mededeling houdt in de straf of maatregel waartoe de verdachte is veroordeeld en alle beslissingen die betrekking hebben op de in artikel 14c, 38v of 77z van het Wetboek van Strafrecht bedoelde algemene en bijzondere voorwaarden of vrijheidsbeperkende maatregel. De mededeling houdt daarnaast de datum van ingang van de proeftijd dan wel de maatregel in, indien de verdachte afziet van een rechtsmiddel of indien de rechter beveelt dat de maatregel dadelijk uitvoerbaar is.

Dadelijke uitvoerbaarheid

De rechter kan ook bepalen dat een of meer bijzondere voorwaarden dadelijk uitvoerbaar zijn. Dit betekent dat deze voorwaarden al direct na de uitspraak ingaan, ook wanneer de verdachte in hoger beroep gaat tegen de uitspraak van de rechter.

Proeftijd stopt tijdens detentie

De proeftijd loopt niet gedurende de tijd dat de veroordeelde rechtens zijn vrijheid is ontnomen. Het kan dan gaan om een strafrechtelijke vrijheidsbeneming, maar de proeftijd stopt ook bij gijzeling en vreemdelingenbewaring. Dit volgt uit artikel 14b lid 5 Sr.