De betekening van de dagvaarding in het strafrecht moet volgens een in de wet geregelde procedure plaatsvinden. Wanneer niet voldaan wordt aan deze regels voor de betekening van de dagvaarding moet dit leiden tot de beslissing dat de dagvaarding nietig is, indien de verdachte niet ter terechtzitting is verschenen.

Achtergrond regels betekening dagvaarding

De in de art. 585-589 Sv neergelegde regeling met betrekking tot de betekening van gerechtelijke mededelingen in strafzaken - waaronder dagvaardingen en oproepingen - met de uitvoering waarvan het openbaar ministerie is belast, strekt ertoe te verzekeren dat degene voor wie een dergelijke gerechtelijke mededeling is bestemd - in de regel de verdachte - daarvan zo enigszins mogelijk op de hoogte komt. Die bepalingen strekken dus mede ter bevordering van de effectuering van het recht van de verdachte om in zijn tegenwoordigheid te worden berecht.

> Achtergrond betekening dagvaarding in het strafrecht

Uitgangspunt: betekening in persoon

Het uitgangspunt is dat de dagvaarding in persoon aan de verdachte wordt uitgereikt. Het doel van de betekening van de dagvaarding is immers ook om ervoor te zorgen om de verdachte behoorlijk te informeren waar en wanneer zijn zitting in het kader van de strafzaak gaat spelen.

Indien de dagvaarding niet in persoon is betekend, moet worden bekeken of de dagvaarding wel rechtsgeldig op de in de wet voorgeschreven wijze is betekend. Als daaraan voldaan is, dan kan de zitting wel doorgaan en zal de zaak bij verstek door de rechter worden behandeld. Dit betekent dat de verdachte niet in de gelegenheid is om verweer te voeren. Wanneer de dagvaarding niet in persoon aan de verdachte is betekent en er geen andere omstandigheid zich heeft voorgedaan waaruit kan worden afgeleid dat de verdachte bekend was met de zitting of met de uitspraak, zal de uitspraak niet-onherroepelijk worden. De uitspraak moet dan eerst aan de verdachte (in persoon) worden betekend alvorens de uitspraak ten uitvoer kan worden gelegd.

Wanneer de dagvaarding wel in persoon is betekend, maar de verdachte om welke reden dan ook toch niet op de zitting verschijnt, wordt hij ook bij verstek veroordeeld, maar dan heeft de betekening in persoon tot gevolg dat de termijn voor hoger beroep of cassatie van 14 dagen direct in gaat. Wanneer de verdachte niet binnen deze termijn hoger beroep of cassatie instelt, wordt de uitspraak van de rechter onherroepelijk en kan de opgelegde straf direct ten uitvoer worden gelegd, zelfs zonder dat de verdachte verweer heeft kunnen voeren.

Indien de verdachte weet van de zitting, maar zelf verhinderd is, kan hij aanhouding van de zitting vragen of zijn advocaat machtigen om als bepaaldelijk gevolmachtigd advocaat namens hem op te treden.

Plaatsen van betekening

De dagvaarding kan op verschillende adressen worden betekend:

• Op het politiebureau, bij aanhouding of bij invrijheidstelling (in persoon)
• In het Huis van Bewaring
• Het GBA-adres in Nederland
• Bij een in de GBA opgenomen postadres
• Het adres waarvan bekend is dat de verdachte daar feitelijk woont of verblijft
• Het in een verhoor of bij het instellen van hoger beroep opgegeven postadres
• Het in het buitenland bekende woon- of verblijfsadres
• Aan de griffier van de rechtbank

Advocaat moet kopie dagvaarding krijgen

De advocaat moet een kopie krijgen van de dagvaarding. Dit volgt uit artikel 51 Sv., welk artikel voorschrift dat van alle stukken die ingevolge de wet ter kennis van de verdachte worden gebracht de raadsman onverwijld afschrift moet krijgen.

> Meer informatie kopie dagvaarding naar advocaat

Checklist betekening dagvaarding

Als checklist voor de betekening van dagvaardingen kunnen de volgende vragen worden gebruikt:

1. Is de dagvaarding in persoon aan de verdachte zelf betekend?
2. Zit de verdachte (uit anderen hoofde) gedetineerd?
3. Op welk adres stond de verdachte op de dag van aanbieding ingeschreven in de GBA (woonadres of briefadres)
4. Heeft de verdachte (tijdens zijn verhoor) een ander adres opgegeven?
5. Heeft de verdachte bij het instellen van hoger beroep een ander adres opgegeven? (postadres)
6. Is er een woon- of verblijfplaats in het buitenland bekend

> Indien geen GBA-adres bekend

Schema betekening dagvaarding in het strafrecht

Rechtsgevolg bij onjuiste betekening dagvaarding

De betekeningsvoorschriften van de artt. 585-589 Sv richten zich in de eerste plaats tot het openbaar ministerie omdat dit belast is met de uitvoering daarvan, en in de tweede plaats tot de rechter omdat te zijner beoordeling staat of het openbaar ministerie op de juiste wijze uitvoering heeft gegeven aan zijn taak. Niet-naleving van de betekeningsvoorschriften leidt in de regel tot nietigverklaring van de dagvaarding, ook al volgt dat niet dwingend uit art. 590 Sv. In een dergelijk geval kan de behandeling van de zaak ter terechtzitting dus niet rechtsgeldig worden aangevangen.

> Meer informatie rechtsgevolg bij onjuiste betekening dagvaarding

Betekening verstekmededelingen

Ook niet onherroepelijke uitspraken moeten aan de verdachte worden betekend. Het Openbaar Ministerie moet ten minste eenmaal per jaar proberen om de verstekmededeling te betekenen. Als ze dat niet doen, verstrijkt de redelijke termijn als bedoeld in art. 6, eerste lid, EVRM in hoger beroep of in cassatiefase (zie o.a. ECLI:NL:PHR:2013:1158)